vrijdag 28 februari 2014

De tweede man

Titel;                       De tweede man
Auteur;                    Doeschka Meijsing
Jaar van uitgave;     2000
Uitgeverij;               Querido
Aantal pagina’s;      398
Genre;                     psychologische roman
ISBN;                      9789021442815

Over Doeschka Meijsing
Maria Johanna Doeschka Meijsing was een Nederlandse schrijfster.Ze was geboren te Eindhoven op 21 oktober 1947. Later is zij op 64 jarige leeftijd aan volgens een zegsman van de uitgeverij Querido aan complicaties van een zware operatie overleden te Amsterdam op 30 januari 2012. Ze was een oudere zus van schrijver Geerten Meijsing en filosofe Monica Meijsing. Toen Meijsing drie jaar oud was verhuisde zij naar Haarlem. Ze studeerde Nederlands en literatuurwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1971 tot 1976 gaf Meijsing les aan het St. Ignatiusgymnasium. In 1978 werd Meijsing redactrice voor de boekenbijlage van Vrij Nederland en in 1989 werd ze literatuurredacteur van Elsevier.

Prijzen & nominaties
Doeschka schreef verhalen, gedichten, essays en romans. Ze debuteerde in 1974 met De hanen en andere verhalen. Voor Tijger, tijger! (1980) ontving ze de Multatuliprijs. De tweede man (2000) werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en dit was dan ook Meijsings doorbraak. Haar roman 100% chemie (2002) werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. In 2007 publiceerde ze de kleine roman De eerste jaren en in 2008 volgde haar veelgeprezen bestseller Over de liefde die bekroond werd met de F. Bordewijkprijs, de Opzij Literatuurprijs en de AKO Literatuurprijs.
AKO-prijs 2008

In november 2008 werd in het Kurhaus in Scheveningen de AKO-prijs 2008 uitgereikt aan Doeschka Meijsing voor 'Over de liefde'  wat tevens ook haar laatste boek was voordat zij stierf. Meijsing ontving een sculptuur van Eugène Peters en een cheque ter waarde van 50.000 euro. De jury prees het boek als "hard en scherp, maar ook liefdevol en humorvol, en spannend en geraffineerd." Publieksjurylid Marjan Veenman-Arts prees de roman van Doeschka Meijsing als een boek om lief te hebben.

http://www.maxpam.nl/archief/meijsing.html
http://www.literairnederland.nl/2012/02/01/in-memoriam-doeschka-meijsing-1947-2012/
http://www.scholieren.com/boekverslag/46096
http://www.scholieren.com/boekverslag/62386



Samenvatting
Robert Martin is leraar klassieke talen op een school in zijn woonplaats Amsterdam. Hij is gescheiden en geeft maar tien uur per week les; voor de rest leeft hij van de erfenis van zijn moeder. Robert is tevreden met zijn regelmatige leventje. Met zijn familie heeft hij weinig contact: hij heeft zijn broer Alexander, die twintig jaar ouder is dan hem, al jaren niet meer gezien en heeft alleen contact met hem per post. Toch kijkt Robert op tegen Alexander en blijft hij hopen dat Alexander hem eens op zal zoeken.
Dan krijgt hij op een dag een telefoontje dat Alexander ernstig ziek is en op sterven ligt. Robert neemt zo snel mogelijk het vliegtuig naar Chronos Chrysios op Cyprus, waar Alexander woont, maar als hij daar aankomt is het al te laat: Alexander is dood. Alexander blijkt te hebben gewoond samen met zes andere mannen en een huishoudster. Eén van de mannen is Alexanders minnaar, Chaïm, de mooiste man die Robert ooit heeft gezien. Via de huisgenoten van Alexander probeert Robert meer te weten te komen over Alexander, maar ze zijn erg zwijgzaam. Met name Chaïm trekt zich terug met zijn verdriet.
Chaïm en Robert gaan naar de notaris. Chaïm heeft het huis en één miljoen geërfd, Robert erft vele miljoenen en een pakketje waarin een mysterieuze steen blijkt te zitten, samen met een brief waarin Alexander Robert vraagt om uit te zoeken wat de steen is, nu hij zelf niet meer in staat is dat te doen. Robert heeft eigenlijk geen idee wat hij met al dat geld moet doen en richt zich daarom volledig op de steen. De steen is Israëlisch staatseigendom en dus moet Robert ambtenaren mijden als hij hem niet kwijt wil raken. Daarom begint Robert zijn zoektocht bij zijn oom Jacques die in een klooster leeft. Deze kan hem weinig vertellen, maar verwijst hem door naar dr. Leonardo Beretta in Rome, een oude geleerde die van de universiteit is weggestuurd omdat hij zulk slecht werk levert.
Robert vliegt naar Rome. Als hij in een café iets gaat drinken en de steen nog eens bestudeert en de laag puin die aan de steen vastzit voorzichtig weg krabt, ontdekt hij dat de steen eigenlijk een tekstrol is die veel weg heeft van één van de Dode Zeerollen. Enthousiast door zijn bevindingen gaat hij naar dr. Beretta, die hem graag wil helpen. Beretta neemt ruim de tijd om de steen te onderzoeken. Robert wordt ongeduldig. Beretta stuurt hem naar zijn vrouw Anna, waar Robert de volgende dagen veel mee optrekt en zo de tijd doorkomt. Robert wordt verliefd op haar en ze beginnen een affaire, die Robert krampachtig voor Beretta geheim probeert te houden. Robert bloeit op en voelt zich vrolijk, vrij en gelukkig, ook al weet hij dat Anna graag flirt en dat het waarschijnlijk niet van lange duur zal zijn. Beretta stelt voor dat Robert zijn assistent wordt, zodat ze samen naar de oorsprong van de steen kunnen gaan zoeken. Uit Beretta’s onderzoek blijkt dat de rol niet één van de Dode Zeerollen is, maar een koker met daarin een brief in het Grieks, geschreven door een vriend van en de tweede man achter Alexander de Grote, Hefaistion. Robert gaat deze brief vertalen. Omdat hij zo lang mogelijk bij Anna wil blijven, rekt hij het onderzoek zo lang mogelijk. Robert krijgt het steeds benauwder bij Beretta in de buurt vanwege zijn affaire met Anna en is bang dat hij er achter zal komen. Anna lacht zijn twijfels weg en zegt dat Beretta het allang weet, maar het heel normaal is en het zijn eer pas echt zou beschadigen als ze hem van hun affaire zouden vertellen. Het lijkt echt goed te gaan met Roberts leven. Hij koopt een appartement in Rome en brengt veel tijd door met Anna, maar hij kan natuurlijk niet eeuwig in Rome blijven. In juli krijgt hij een tip van Beretta om naar een bevriende geleerde in Oxford te gaan die Robert zou kunnen helpen met het onderzoek. Robert neemt afscheid van Anna, die met Beretta naar het zuiden zal trekken.
In Oxford ontmoet Robert de bevriende geleerde, Isaak Conrad, een joodse archeoloog. Ze worden goede vrienden. Robert legt Isaak al zijn theorieën voor, waar Isaak aandachtig naar luistert. Alexander de Grote doet Robert sterk denken aan zijn broer. Beide Alexanders waren homoseksueel, beide hadden iemand die in hun schaduw stond: voor Alexander de Grote was dat Hefaistion, voor Alexander Martin was dat Robert. Robert ziet zichzelf dan ook als Hefaistion en denkt daar veel over na. Deze fantasieën schrijft hij op. Robert wil een boek over Hefaistion gaan schrijven.
Na zijn zomer in Oxford gaat Robert terug naar Rome, blij dat hij Anna weer kan zien. Alles is weer als vanouds, tot Isaak naar Rome komt. Isaak en Anna worden verliefd op elkaar, maar Robert heeft niets door omdat hij zo gefocust is op het vertalen van de brief. Op een dag krijgt Isaak plotseling meningitis. Hij wordt afgevoerd naar het ziekenhuis en een verschrikkelijke dag lang weten Robert en Anna niet of Isaak het wel zal halen. Dat is voor Anna het moment dat ze beseft dat Isaak de man is waar ze alles voor zou geven en voor altijd bij wil blijven. Isaak overleeft het. Hij vertelt Robert dat hij van plan is om Anna ten huwelijk te vragen en weet dat ze waarschijnlijk ja zal zeggen. Roberts wereld stort in. Zijn oude leventje in Amsterdam past niet meer bij hem. Daarom vertrekt Robert naar Dakar. Op zee ontmoet hij Luigi, de scheepskok. Luigi heeft zijn vrouw ook verloren nadat die vreemd is gegaan met zijn beste vriend. ’s Avonds schaken Luigi en Robert met elkaar en houden ze lange gesprekken. Ze vinden steun bij elkaar. Robert gaat steeds meer drinken. Als het schip in Dakar aankomt, besluit Luigi dat hij niet langer met zijn verdriet op zee wil ronddwalen en een huis op het vasteland gaat zoeken in Italië, om opnieuw te beginnen.
In een café in Dakar leert Robert de Amerikaanse alcoholist Sam Smart kennen. Sam probeert Roberts bewondering voor Alexander een beetje bij te stellen. Hij vindt dat Alexander niets meer was dan een dronkelap die zichzelf niet in bedwang kon houden. Aan zijn eigen drankgebruik doet Sam niets meer. Hij weet dat de alcohol hem langzaam vergiftigt, maar het is al te laat om er mee op te houden. Hij weet dat hij in Dakar zal sterven en heeft daar vrede mee. Zo sterft Sam dan ook uiteindelijk. Robert en de barman Pipsy zijn de enigen die de begrafenis bijwonen.
Na Sams dood is er voor Robert geen reden meer om in Dakar te blijven. Hij vertrekt naar Jeruzalem, waar hij aan zijn boek werkt. Hij schiet niet erg op. In Jeruzalem ontmoet Robert Isaak weer. Het blijkt dat de relatie tussen Isaak en Anna op de klippen is gelopen. Anna kon haar draai niet vinden in Engeland en Isaaks ouders wilden niet dat hij met een niet-joods meisje zou trouwen. Het gaat niet zo goed met Isaak. Hij is zwijgzaam, vooral als Robert over de steen begint.
Robert keert terug naar Cyprus. Hij ziet hoe vervallen Chronos Chrysios eigenlijk is en besluit het huis op te knappen. Hij betrekt alleen Chaïm bij zijn plannen. Robert begint steeds meer te drinken om zijn problemen te vergeten. Zijn huisgenoten proberen hem daar vanaf te brengen, omdat ze weten dat hij anders net zo zal eindigen als zijn broer.
Isaak komt naar Chronos Chrysios. Hij vraagt of Isaak hem wil helpen met zijn boek. Als Isaak ziet dat Robert alleen nog maar een paar trefwoorden opgeschreven heeft, is hij verbijsterd en rent hij overstuur weg, een pakje achterlatend. Chaïm gaat achter Isaak aan en Robert opent het pakje. Het blijkt een boek te zijn geschreven door Isaak, getiteld ‘De tweede man’, precies de titel die Robert in gedachten had. Het boek gaat over de tweede man achter Jezus van Nazareth. Het onderwerp en de verhaallijn zijn precies hetzelfde als die van Robert, alleen de personen verschillen. Robert is woedend, maar kan het boek niet wegleggen. Het is fantastisch en brengt het hele christelijke geloof aan het wankelen. Isaak heeft zijn boek geschreven op een manier waarop Robert dat nooit had kunnen doen. Dat maakt hem nog verdrietiger. Isaak heeft hem alles afgepakt, eerst zijn vrouw en toen zijn boek. Robert heeft alles te lang laten wachten. Weer is hij de tweede man, weer staat hij in iemands schaduw. Robert gaat met Chaïm naar de presentatie van het boek in Jeruzalem, om wraak te nemen op Isaak. Het is ontzettend druk en is inmiddels al een veelbesproken boek. Robert besluit weg te gaan. Hij zal hoe dan ook altijd de tweede man blijven.
Bron; http://www.scholieren.com/boekverslag/68134


Recensie
Na enige tijd in de luwte komt er een moment om je op de vleugels van de wind mee te laten voeren naar een ander bestaan. Dat overkomt Robert Martin in De tweede man (2003) van Doeschka Meijsing. Na de dood van zijn broer Alexander, die hij nauwelijks gekend en op wie hij altijd gewacht heeft, ziet hij geen heil meer in zijn routinematige leven als dichter en leraar klassieke talen in zijn veilige thuishaven Amsterdam. Hij grijpt de gelegenheid aan om in de voetsporen van zijn avontuurlijke broer te treden en raakt verzeild op Cyprus, in Rome, Oxford, Tanger, Dakar en Jeruzalem.
De mysterieuze steen die deel uitmaakt van zijn erfenis voert hem niet alleen de globe over maar ook terug in de tijd naar Alexander de Grote. Het is niet de wereldveroveraar zelf die hem intrigeert, maar veeleer de verhouding tot diens minnaar en intiemste vertrouweling Hefaiston, “zo’n man die het genie van een ander had gediend in de hoop op een stukje van de eeuwige roem”. Evenzo had het leven van de beeldschone bedoeïen Chaïm in dienst van zijn broer gestaan.
Maar ook Robert is voorbestemd om altijd pas op de plaats te maken, “[…] omdat men zich nooit met een geliefde voorganger moest meten, maar zijn eigen spoor moest trekken”. De donderpreek die Robert afsteekt tegen de bende mislukkelingen die Alexander op Cyprus onder zijn hoede had genomen, onthult waartoe hij juist zelf niet in staat is. Ondanks zijn gewijzigde koers blijft ook hij de tweede man, overschaduwd door de broer wiens plaats hij nooit in zal kunnen nemen. Zelfs zijn vriend Isaac, die in eerste instantie in zijn schaduw staat, draait de rollen om door niet alleen met zijn geliefde Anna maar ook met zijn grootse roman op de loop te gaan.
De tweede man is geenszins het meesterwerk van Isaac geworden: “Het was geen roman en geen wetenschappelijk werk, het lag ergens tussenin, het was een nieuw genre waarin een oud verhaal tegen het licht werd gehouden met de juiste bronnen in de hand. Het leidde tot geheel nieuwe inzichten en deed dat met het gemak van de thriller, tot en met de moord op de hoofdpersoon en een in de as gelegde stad.” Hoewel Meijsing zich een erudiet auteur betoont in het doen voortleven van het verleden in het heden, doet de roman hier en daar wat al te geconstrueerd aan en zijn sommige passages zelfs ronduit slaapverwekkend. De zoektocht naar zelfverwezenlijking levert helaas niet altijd zelfbevestiging op.
¬- Door Jessica Brouwer
Bron; http://www.literairnederland.nl/2009/03/13/recensie-de-tweede-man-doeschka-meijsing/


Mijn mening over dit boek
Ik vond De tweede man een erg mooi boek van Doeschka Meijsing, omdat ze mooi vertelt over verschillende onderwerpen die in het boek allemaal wat met elkaar te maken blijken te hebben. Het verhaal had veel diepte en er werden veel filosofische verteld, wat ikzelf af en toe moeilijk vond om te lezen. Ook werden er veel dingen over geschiedenis naar boven gehaald, deze twee dingen gecombineerd zorgt er wel voor dat je dit boek niet zomaar uitleest. Ik vond dit boek wel de moeite waard om te lezen, als je er maar de tijd voor neemt. De tweede man heeft mij ook nieuwsgierig gemaakt naar andere boeken van mevrouw Meijsing, en ik denk dat ik in de toekomst nog wel een boek van haar zal lezen.



Extra opdracht 1
Omschrijving van het begrip empathisch vermogen; als het ware het aanvoelen van anderen, het een soort inleven in gebeurtenissen.


Extra opdracht 2
Deze opdracht ging uit van een verhaal over empathisch vermogen, waarbij onderzoekers gingen onderzoeken of je je bijvoorbeeld beter in anderen in kan leven door het lezen van literatuur. Hier de link naar het verhaal;  https://d7f42ecb050fac2b7349-5d7df79316eba3afaa211a68ae563989.ssl.cf3.rackcdn.com/documents/0502bebd6cfd955cd3b31682fdb2f833/ce/030b80846b11e39f16e7808841d3fc/2013_12_aot_lesbrief_havo-vwo_empathie.pdf

 
Stelling
Klopt het?
Want in de tekst staat…
1
Door het lezen van verhalen kunnen mensen zich beter inleven in anderen.
 
Ja
Dit klopt omdat in de tekst staat dat Amerikaanse onderzoekers dit hebben geconcludeerd uit hun onderzoek.
 
2
Door het lezen van gedichten kunnen mensen zich beter inleven in anderen.
 
Ja
Dit klopt omdat in de eerste zin staat; “Door het lezen van romans en poëzie kunnen mensen zich beter inleveren in anderen”. Waarna in de volgende zin volgt; dat Amerikaanse onderzoekers dat hebben geconcludeerd uit hun onderzoek.
 
3
Dat mensen zich beter in anderen kunnen inleven, kun je zien aan hun gezicht.
 
Nee
Er staat wel in de tekst dat mensen die literaire fictie lazen hoger scoorden en dat hun gezichtsuitdrukking werden getest. maar er staat niet dat je je beter in kan leven in anderen en dat je dat kan aflezen aan iemands gezichtsuitdrukking.
 
4
De proefpersonen kregen willekeurige teksten te lezen.
 
Nee
Dit klopt niet omdat er stond dat een deel van de vrijwilligers Tsjechnov las en een deel van de vrijwilligers iets van minder literaire statuur. Dus hieruit kan je opmaken dat het om vooraf geselecteerde literatuur ging.
 
5
In literaire fictie komen mensen met een meer ingewikkeld karakter voor.
 
Ja
“De onderzoekers denken dat dit komt doordat literaire fictie gelaagde karakters beschrijft. Lezers moeten zich maximaal inleven in de gedachtewereld van de hoofdpersoon”.
 
6
In literaire fictie gedragen de personen zich onvoorspelbaar.
 
Ja
Er staat namelijk in de tekst dat in populaire fictie de karakters zich veel voorspelbaarder gedragen, dus in literaire fictie gedragen ze zich onvoorspelbaarder.
 
7
Het was al bekend dat lezers van literatuur een groter empathisch vermogen hebben.
 
Nee
Dit is niet waar omdat er in het verhaal staat dat dit het eerste onderzoek was dat een cuasuaal verband tussen literaire fictie en empathsisch vermogen liet zien.
 
8
Dit Amerikaanse onderzoek vertelt niets nieuws.
 
Nee
Dit klopt niet omdat er in het verhaal staat dat het onderzoek wel degelijk iets nieuws heeft laten zien, namelijk het verband tussen empathsisch vermogen en literaire fictie à hier werd eerder de link niet tussen gelegd.
 
9
Het is zeker dat empathische mensen meer literatuur lezen.
 
Nee
Dat is niet zeker omdat er staat dat ze zich eerder konden vinden in andere stellingen. Ook bleef het echter onduidelijk of het door het lezen zelf kwam.
 
10
Het is hard nodig dat de waarde van literatuur wordt aangetoond.
 
Ja
Omdat er staat dat het lezen van literatuur zoals romans al jaren daalt.
11
Een blijvend effect van het lezen van literatuur is niet aangetoond.
 
Ja
Er staat dat het nog onduidelijk is of de lezers na 1 week of een maand nog steeds het blijvende effect van meer empathisch vermogen hebben.
 
12
Alleen literatuur vergroot het empathische vermogen van de mens.
 
Nee
Dit staat niet precies in de tekst beschreven. Eerder dat het een van de dingen is die het empathische vermogen vergroot.
 
13
De beschrijving van de gelaagde karakters is het kenmerk van literatuur dat de empathische vermogens versterkt.
Nee
Dit is nog steeds niet duidelijk, ze willen nog gaan onderzoeken welke specifieke eigenschappen het vermogen stimuleren.


Extra opdracht 3
Beste directie van het Vechtstede College,
ik ben Eva Metz en ik zit momenteel in klas 4 VWO.
Ik ben een groot liefhebber van literatuur, en dit is dan ook de rede dat ik u schrijf. Omdat ik een zeer grote fan van literatuur ben vind ik het erg jammer, en ben ik eigenlijk een beetje teleurgesteld, dat er op deze school zo weinig aandacht word besteed aan het lezen van boeken. Wat we nu momenteel zien is dat de leerlingen niet bepaald gemotiveerd zijn/worden om boeken te lezen. Tijdens de lessen word er ook vrij weinig aandacht aan besteed, en dit hangt ook maar weer af van welke leraar je hebt.
Ik was erg onder de indruk van een onderzoek, wat hierin was beschreven is wanneer je literaire fictie leest je je eigen empathische vermogen verbreed. Wat de wetenschappers hier dus wilden aantonen was de educatieve en maatschappelijke waarde van literatuuronderwijs. Dit vinden zij hard nodig, want romans lezen daalt al jaren als vrijetijdsbesteding. Ook wordt op middelbare scholen steeds minder aandacht besteed aan fictie en staan literatuursubsidies onder druk.

Mijn verzoek is dus of jullie als school zijnde en dus onder andere verantwoordelijk voor onze literaire kennis, de leerlingen meer kunnen/willen stimuleren en meer aandacht wil gaan besteden aan het lezen van boeken. Ik zou graag zien dat de mensen op dit college inzien hoe leuk boeken lezen eigenlijk is.

Met vriendelijke groet,
Eva Metz.


Extra opdracht 4
Beste directie van het Vechtstede College,
ik ben Eva Metz en ik zit momenteel in klas 4 VWO.
Ik schrijf u omdat ik een aanmerking heb voor de culturele onderdelen bij ons op school. Zelf heb ik het niet zo met lezen maar bijvoorbeeld wel met muziek van over de hele wereld, en dus uit verschillende culturen. Ik vind dat hier veel te weinig aandacht aan word besteed. Ik heb het ook aan meerdere leerlingen gevraagd, en deze waren het hier mee eens. Ook kwam ik tot de conclusie dat veel mensen vinden dat er te veel aandacht word besteed aan de literaire kant van onze cultuurlessen op school.
Veel mensen zijn erg geweid aan toneel spelen of het maken van muziek. Ik zou graag zien dat er voor deze mensen meer kansen zijn en zich hier meer mee bezig kunnen gaan houden qua cultuur, en dus iets minder lezen.

Met vriendelijke groet,
Eva Metz.