zondag 13 oktober 2013

De aanslag

Auteur:                Harry Mulisch
Jaar uitgave:        1982
Uitgeverij:            De Bezige Bij
Plaats:                 Amsterdam
Aantal pagina's:    254
Genre:                 oorlogsroman, psychologische roman


Gegevens over de schrijver;
Harry Mulisch werd in 1927 geboren. Zijn vader is Oostenrijks-Hongaars en zijn moeder is van Duitse afkomst. In 1936 scheidden zijn ouders, zijn moeder gaat daarna in Amsterdam wonen. Harry woonde eerst bij zijn ouders, na de scheiding van zijn ouders in 1936 bij zijn vader. Van 1940 tot 1944 gaat Harry Mulisch naar het Christelijk Lyceum in Haarlem. Omdat het oorlog is heeft hij niet veel les. Harry’s belangstelling gaat op dat moment vooral uit naar Atoomfysica, biochemie en alchimie (oude geheime wetenschap die beoogde met de "steen der wijzen" edele metalen (vooral goud) en een levenselixer (= drank voor het eeuwige leven) te bereiden). Tijdens de oorlog verblijft Harry in Haarlem.


Een recensie;
Nederlands dichter en prozaschrijver, (Haarlem 29-07-1927)
Het was een jongensboek, De ongelofelijke avonturen van Bram Vingerling van Leonard Roggeveen, dat de twaalfjarige Haarlemmer Harry Kurt Victor Mulisch ertoe aanzette om ‘alchemist en schrijver’ te worden. Sinds zijn bekroonde romandebuut Archibald Strohalm (1952, over een gewone man die tot het kunstenaarschap geroepen wordt) publiceerde hij poëzie, essays, reportages en toneel, maar bovenal een twintigtal romans en verhalenbundels, waarvan de jongensboeken-voor-volwassenen De aanslag (over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog)en De ontdekking van de hemel het best de tand des tijds hebben doorstaan. Mulisch, die als zoon van een Oostenrijkse collaborateur en een joodse moeder bekend is door de uitspraak ‘Ik ben de Tweede Wereldoorlog’, bezit het talent om een vlot leesbaar en simpel verhaal te ‘laden’ met oermythen, levensvragen, literaire verwijzingen en (wetenschaps)filosofie. Zo wordt de oorlogsroman Het stenen bruidsbed doorsneden met Homerische zangen, gaat De aanslag over schuld en boete, en verschuilt zich achter het lesbische-liefdesverhaal Twee vrouwen (1977) de Orpheus- én de Oedipusmythe. In Mulisch’ magnum opus, het 900 bladzijden dikke De ontdekking van de hemel, is zijn mythische wereldbeeld verpakt in een magischrealistische roman over een door engelen uitverkoren jongen die de Stenen Tafelen terug naar de hemel moet brengen omdat God vindt dat de mens door de technische vooruitgang hovaardig is geworden. Het laatste thema komt ook naar voren in De procedure, over een chemicus die nieuw leven maakt, terwijl Mulisch zijn andere stokpaardje, de oorlog, op een originele manier berijdt in Siegfried, waarin zijn alter ego het droeve verhaal verneemt van het (fictieve) zoontje van Adolf Hitler.



AANRADER: De aanslag (1982)
Vlot geschreven, perfect geconstrueerd en razend spannend – De aanslag is de ideale Tweede-Wereldoorlog roman voor iedereen die opziet tegen de peilloze tragiek van Reve’s Familie Boslowits of de nihilistische onzekerheid van Hermans Donkere kamer. ‘De geschiedenis van een voorval’, zoals de ondertitel van de roman luidt, begint in de Hongerwinter, met een aanslag op een NSB’er die vervolgens vóór het huis van het Haarlemse gezin Steenwijk wordt neergelegd. Vader, moeder en oudste zoon worden door de Duitsers opgepakt en gefusilleerd, de 11-jarige Anton ontspringt de dans en wordt de rest van zijn leven geobsedeerd door de schuldvraag. Tijdens vier keerpunten van de naoorlogse geschiedenis ontmoet Anton de overlevenden van toen en de nazaten van de vermeende schuldigen, om tot de slotsom te komen dat ‘iedereen schuldig en onschuldig’ is. Een alwetende verteller, die er gemoedelijk op los filosofeert, en subtiele verwijzingen naar de Griekse mythologie zorgen ervoor dat deze whydunnit ook bij herlezing de moeite waard blijft.
http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/schrijver/mulisch-harry
Nog een link naar een andere recensie.http://hpblogs.nl/gino/2009/06/recensie-de-aanslag/

Mijn mening;
Zelf vond ik het een mooi boek. Je krijgt echt een kijk in het leven dat mensen lijden in de oorlog. De dingen die ze meemaken zijn vreselijk en deze gebeurtenissen zou natuurlijk niemand mogen overkomen… Ik vond het goed geschreven en door wat Harry Mulisch zelf heeft meegemaakt in de oorlog heeft hij alles goed beschreven en kon ik me goed inleven in het boek.

Foto’s en films die bij het verhaal passen;
Het boek De Aanslag is verfilmd en deze film heb ik dan ook bekeken.

Foto's en video's die bij het boek passen;
Hier een link naar de trailer van de film:http://www.youtube.com/watch?v=ah1gDclO14U




De hoofdpersonen;

Anton Steenwijk: de enige hoofdpersoon in het verhaal, hij is een man op zoek naar zichzelf. Hij is in zijn hoofd steeds bezig met de oorlog die hij heeft meegemaakt toen hij 12 was en je ziet dit aan hem. Hij is erg stil, maar het lijkt alsof er in zijn hoofd van alles speelt. Hij wil graag zijn verleden afronden en doet dit door met mensen te praten. Hij is samengevat een rustige man, erg slim ook. Wel vind ik het af en toe lastig dat hij amper emotie toont of verteld wat hij voelt. Dat komt pas een beetje aan het eind van het verhaal. Wat me wel opviel aan Anton is dat hij door het hele verhaal heen bezig is met die ene dobbelsteen bijvoorbeeld, die hij al sinds ‘de aanslag’ bij zich heeft. Ook word hij vaak met andere stenen geconfronteerd, zoals de baksteen die Fake bij zich heeft nadat ze elkaar ontmoeten bij de demonstratie.

Het thema van het boek;
Het thema is heel duidelijk. Je merkt dat mensen steeds een schuld gevoel oproepen of dat er de vraag is wie de schuld nou werkelijk op zich moet nemen en wie nou bijvoorbeeld wie heeft vermoord en met welke reden. Anton zoekt hier lang naar en vind het ook eindelijk. Maar de hele verhaallijn door is dit thema duidelijk aanwezig. Ik vind het wel wat hebben omdat je er zelf ook bij na gaat denken en je zo erg goed in het verhaal kan plaatsen.


Een samenvatting van het plot;
Anton en Saskia zijn gescheiden, Anton is hertrouwd met Liesbeth die kunstgeschiedenis studeert. In 1969 hebben zij een zoon gekregen, die Peter heet. Anton verdient veel en heeft meerdere huizen (onder andere een vakantiehuis in Tenerife).
In 1978 gaat hij met zijn dochter Sandra terug naar Haarlem. Op de plaats waar hun oude huis stond (dat was verbrand), is nu een bungalow gebouwd. Ze bezoek ook het monument dat is geplaatst aan het einde van de straat, ter nagedachtenis van de overleden mensen.

Tijden de vredesdemonstratie in 1981 ontmoet hij Karin Korteweg, zijn oude buurmeisje. Van haar hoort Anton dat Peter (zijn oudere broer) bij hun naar binnen was gevlucht. Hier hadden de Duitsers hem neergeschoten. Ook krijgt hij te horen dat meneer Korteweg  het lijk niet voor zijn deur wilde hebben liggen, omdat hij vreesde voor zijn hagedissen. Ook wilde hij het lijk van Ploeg niet voor de deur bij de familie Aarts leggen omdat daar drie joden ondergedoken zaten. Hij weet nu alles over wat er gebeurd is die avond.


Mijn herschreven einde;Nadat hij Karin tegen was gekomen en de menigte rond keek dacht hij iemand te zien die hem bekend voor kwam. Hij keek nog eens goed, het was moeilijk te zien maar hij kwam in de menigte Saskia tegen, de vrouw waar hij eerder van gescheiden was. Niet zo zeer dat ze elkaar echt tegen kwamen, meer een tel oogcontact, hun blikken kruisten elkaar. Het gaf hem een dubbelzinnig gevoel, aan de ene kant ongemakkelijk, maar het was toch de vrouw waar ij jaren lang van gehouden had… Nog een keer kruisten de blikken, deze keer keek ze, ze staarde elkaar aan, het duurde seconden lang, maar al voordat hij naar haar toe kon lopen was ze verdwenen, verdwenen in de mensenmassa. Hij probeerde haar nog te zoeken, maar tevergeefs, het bracht hem niks op, behalve een paar scheldwoorden die hem naar zijn hoofd werden gegooid omdat hij recht tegen de menigte in liep.

Hij vroeg zich af wat zij hier deed. Ze hadden elkaar inmiddels al een lange tijd niet gezien. Hij wilde haar vertellen dat hij wist hoe het allemaal was gegaan die avond. Waarom Ploeg nou precies bij hen voor de deur was gelegd. Zelfs wilde hij nog vragen hoe het nu met haar ging, of ze hertrouwd was, kinderen had gekregen etc.
Uiteindelijk zag hij haar, met een man, ze kusten. Het deed hem pijn, nooit had hij geweten dat hij nog zo iets voor haar gevoeld had. Hij had immers nooit meer over haar nagedacht. Hij stond daar, te denken aan wat hij nu zou doen, hij besloot weg te lopen.

Met een neergeslagen hoofd kwam hij thuis, en dacht er nog eens over na. Toch wilde hij haar wel erg graag zien. Hij besloot zo hard als hij kon terug te rennen. Maar het was te laat, ze was weg…